برای قسمت دوم این موضوع آیه 68 سوره زمر در نظر گرفته شده است.

((وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاء اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُم قِيَامٌ يَنظُرُونَ))

((نفخه صور)) و مرگ و حيات عمومى بندگان

در آيه مورد بحث سخن از قيامت را با ذكر بسيارى از خصوصيات تعقيب مى كند، نخست از پايان دنيا شروع كرده مى فرمايد: ((و در صور دميده مى شود، تمام كسانى كه در آسمانها و زمين هستند مى ميرند، مگر كسانى كه خدا بخواهد)) (و نفخ فى الصور فصعق من فى السماوات و من فى الارض الا من شاء الله ). ((سپس بار ديگر در صور دميده مى شود، ناگهان همگى بپا مى خيزند و در انتظار حساب و جزا و سرنوشت خويشند))! (ثم نفخ فيه اخرى فاذا هم قيام ينظرون ).

از اين آيه به خوبى استفاده مى شود كه در پايان جهان و آغاز رستاخيز دو حادثه ناگهانى رخ مى دهد: در حادثه اول همه موجودات زنده فورا مى ميرند، و در حادثه دوم كه با فاصله اى صورت مى گيرد همه انسانها ناگهان زنده مى شوند، و بپا مى خيزند و در انتظار حسابند.

تفسیر چندین آیه از آیات معاد جسمانی بر اساس تفسیر نمونه:

برای نخستین قسمت از این موضوع تفسیر آیات 19-21 سوره فصلت در نظر گرفته شده است. اگر وقت خوندن همه ی این مطالبو ندارین توصیه میکنم حتما بحث نکات را مطالعه فرمایید.

وَيَوْمَ يُحْشَرُ أَعْدَاء اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ(19)حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ(20)

وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَيْنَا قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ(21)

در آيات مورد بحث از عذاب آخرت آنها سخن مى گويد، و دردها و مصائب دشمنان خدا را در مراحل مختلف قيامت طى چندين آيه تكان دهنده بر مى شمرد.

نخست مى فرمايد: (( به خاطر بياوريد آن روز را كه دشمنان خدا را جمع كرده به سوى دوزخ مى برند)) (و يوم يحشر اعداء الله الى النار).

و براى اينكه صفوف آنها به هم پيوسته باشد (( صفوف پيشين را نگه مى دارند تا صفهاى بعد به آنها ملحق شوند)) و آنها را دسته جمعى روانه دوزخ مى كنند (فهم يوزعون ).

(( زمانى كه به آن مى رسند گوشها و چشمها و پوستهاى تنشان به اعمال آنها گواهى مى دهد)) ! (حتى اذا ما جائوها شهد عليهم سمعهم و ابصارهم و جلودهم بما كانوا يعملون ).

چه شاهدان عجيبى ؟ كه عضو پيكر خود انسانند، و شهادتشان به هيچوجه قابل انكار نيست ، چرا كه در همه صحنهها حاضر و ناظر بوده ، و به فرمان الهى به سخن آمده اند!

آيا شهادت اعضا از اين طريق است كه خدا درك و شعور و قدرت سخن در آنها مى آفريند؟

يا همانند درختى است كه خدا در ميان آن براى موسى ايجاد صوت كرد

و يا آثار گناهان كه در طول عمر در آنها نقش بسته در آنجا كه (( يوم البروز)) و روز آشكار شدن اسرار نهانى برملا مى شود؟ در تعبيرات معمولى نيز گاهى از اينگونه آثار تعبير به نطق يا اخبار مى شود، و مى گوئيم (( رنگ رخساره خبر مى دهد از سر درون )) !

همه اين تفسيرها قابل قبول است ، و در لابلاى سخنان مفسران كم و بيش آمده .

سوره زلزله اين سوره در مدينه نازل شده و داراى 8 آيه است.

محتوى و فضيلت سوره زلزله

در اينكه اين سوره در مكه نازل شده است ، يا در مدينه ؟ در ميان مفسران گفتگو است : بسيارى آن را مدنى مى‏ دانند ، در حالى كه بعضى معتقدند در مكه نازل شده ، لحن آيات آن كه در باره معاد و اشراط الساعة ( نشانه‏ هاى وقوع رستاخيز ) سخن مى‏ گويد ، به آيات مكى شبيه ‏تر است ، ولى در حديثى آمده كه ابو سعيد خدرى وقتى اين سوره نازل شده از پيغمبر اكرم سؤالى در باره آيه فمن يعمل مثقال ذرة ... كرد ، و مى ‏دانيم ابو سعيد در مدينه به مسلمانان ملحق شد .اما مدنى بودن يا مكى بودن اين سوره تاثيرى در مفاهيم و تفسير آن ندارد.

به هر حال اين سوره عمدة بر سه محور دور مى‏ زند : نخست از اشراط الساعة و نشانه‏هاى وقوع قيامت بحث مى‏ كند ، و در دنبال آن سخن از شهادت زمين به تمام اعمال آدمى آمده است.در بخش سوم از تقسيم مردم به دو گروه نيكوكار و بدكار و رسيدن هر كس به اعمال خود سخن مى‏ گويد.در فضيلت اين سوره تعبيرات مهمى در روايات اسلامى آمده ، از جمله در حديثى از پيغمبر اكرم (صلى ‏الله‏ عليه‏ وآله‏ وسلّم‏) مى‏ خوانيم : من قرأها فكانما قرأ البقرة و اعطى من الاجر كمن قرأ ربع القرآن : هر كس آن را تلاوت كند گوئى سوره بقره را قرائت كرده ، و پاداش او به اندازه كسى است كه يك چهارم قرآن را تلاوت كرده باشد...